بررسی امکان استفاده از باکتری های اندوفیت جداسازی شده از مزارع گوجه فرنگی در کنترل زیستی نماتد گره ریشه meloidogyne incognita

نماتدهای گره ریشه (meloidogyne spp.) از جمله مهم‏ترین نماتدهای بیمارگر گیاهان می‏باشند. یکی از روش‏های موثر برای کنترل این نماتدها، کنترل زیستی است. باکتری‏های اندوفیت به‏عنوان یکی از عوامل کنترل زیستی مطرح می‏باشند که در این بررسی مورد مطالعه قرار گرفتند. جمعیت بیمارگر مورد استفاده در تحقیق از گلخانه خیار آلوده در ارومیه جداسازی شده و پس از خالص‏سازی و تکثیر با استفاده از داده های ریخت شناسی و مولکولی به‏عنوان گونه meloidogyne incognita شناسایی گردید. باکتری‏های اندوفیت از ریشه، ساقه و برگ‏های گوجه‏فرنگی‏های نمونه‏برداری شده از برخی مزارع آذربایجان غربی جداسازی و کشت شدند. از بین جدایه‏ها، 22 جدایه با توجه به ویژگی‏های ظاهری انتخاب شده و برخی آزمون‏های بیوشیمیایی بر روی آن‏ها انجام گرفت. طی دو آزمایش جداگانه، اثر بازدارندگی جدایه‏ها بر میزان تفریخ تخم نماتد و فعالیت و زنده‏مانی لاروهای سن دوم بررسی گردید. با توجه به نتایج حاصل شش جدایه با بهترین تاثیر انتخاب گردیده و تست‏های بیوشیمیایی تکمیلی و شناسایی مولکولی آن‏ها انجام گرفت. طبق نتایج شناسایی مولکولی جدایه شماره 1 گونه ای از جنس (bacillus sp.)، جدایه شماره 2 گونه ای از جنس (pseudoxantomonas sp.)، جدایه شماره 7 (serratia sp.) و جدایه-های شماره 5، 10 و 11 جزو گونه های از جنس (pseudomonas sp.) شناسایی شدند. ترکیبات تیماری مختلف از جدایه‏های منتخب و نماتد بر روی رقم حساس گوجه فرنگی (super strain b) در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. گیاهان مایه‏زنی شده با نماتد به تنهایی و جدایه‏های باکتریایی به تنهایی به‏عنوان شاهد در نظر گرفته شدند. آزمایش تحت طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت و داده‏ها 42 روز پس از مایه‏زنی ثبت شدند. نتایج نشان دادند که جدایه‏های 1 و 7 با تفاوت معنی‏داری از شاهد تنها نماتد سبب کاهش تعداد گره در ریشه شدند. از نظر تعداد کیسه تخم، جدایه‏های 1، 7، 10 و 11 کاهش معنی‏داری نسبت به شاهد داشتند. از نظر تعداد تخم در کیسه تخم تمامی جدایه‏ها در مقایسه با شاهد، مقدار کمتری را دارا بودند که نشان‏دهنده کاهش اندازه کیسه تخم تحت تاثیر باکتری می‏تواند باشد. تعداد لارو سن دوم خاک تیمارها در جدایه‏های 2، 1 و 7 نسبت به شاهد کاهش نشان داد. جمعیت نهایی نماتد در گلدان‏های آزمایشی تنها در جدایه شماره 7 با تفاوت معنی‏داری کم‏تر از شاهد بود و فاکتور تولیدمثلی در جدایه‏های 7 و 11 با تفاوت معنی‏داری از شاهد کمترین مقادیر را نشان داد.